گذرگاه و درگاه در رایانه

به طور کلی اجزای رایانه با روش های مختلف با یکدیگر و به پردازنده مرکزی متصل میشوند.

تفاوت اساسی در این روش ها سرعت و تعداد خطوط ارتباطی است؛ معمولاً اجزای درون محفظه رایانه از طریق گذرگاه (Bus) و اجزای بیرونی از طریق درگاه (Port) به سیستم متصل میشوند.

 

گذرگاه چیست ؟

گذرگاه در رایانه، مانند بزرگراهی برای داده ها، آدرس ها وسگنال های کنترلی است.

گذرگاه مجموعه ای از خطوط اتصال روی برد اصلی است.

به عنوان مثال در تصویر بالا، بر روی برد خالی که در سمت راست قرار دارد، میتوانید گذرگاه ها را مشاهده کنید.

دو روش برای اتصال تمام اجزای سیستم به هم وجود دارد؛ یا باید بین تمام اجزا به صورت دو به دو سیم کشید، یا این که همه آنها به یک مجموعه مشترک از سیم ها، یا به عبارتی گذرگاه ها، وصل شوند.

استفاده از گذرگاه باعث سادگی طراحی، کاهش مدارهای مورد نیاز و کاهش هزینه میشود.

همچنین استفاده از گذرگاه، اضافه کردن اجزای جدید را ساده میکند؛ زیرا کافی است که در هر نطقه از مسیر گذرگاه، به آن متصل شوند.

 

درگاه چیست ؟ (پورت چیست)

در گاه که به آن Port یا پورت گفته میشود، محل هایی برای اتصال وسایل جانبی مانند صفحه کلید، ماوس، چاپگر و غیره با سیستم هستند.

 

درگاه ها از نظر سرعت انتقال داده، دارای دو دسته بندی کلی بر مبنای نوع انتقال هستند که در زیر به آنها اشاره شده است.

– درگاه سریال (پورت سریال) : این درگاه اطلاعات را به صورت سریال و بیت به بیت انتقال میدهد و برای مواردی مناسب است که انتقال اطلاعات به سرعت بالا احتیاجی ندارد.

در سیستم رایانه، درگاه PS/2 (که معمولاً برای اتصال ماوس های قدیمی به رایانه استفاده میشود.) نمونه ای از درگاه سریال است.

این نوع درگاه یک اتصال 6  پین است که برای اتصال برخی از صفحه کلید و ماوس ها (معمولاً نمونه های قدیمی تر) به واحد سیستم استفاده میشود.

 

– درگاه موازی (پورت موازی) : این درگاه برای اتصال وسایلی مناسب است که نیاز به سرعت انتقال نسبتاً بالاتری نسبت به درگاه سریال دارند.

برخلاف درگاه سریال، این نوع درگاه هشت بیت را از طریق هشت خط موازی و به طور هم زمان انتقال میدهد.

از درگاه موازی معمولاً برای اتصال وسایلی مانند چاپگر و اسکنر (پویشگر) استفاده میشود.

 

درگاه های کامپیوتر دارای انواع مختلفی می باشد که به چند مورد از آنها شاره مختصری خواهیم داشت.

1- درگاه PS/2

2- پورت 25 پینی که معمولاً برای اتصال وسایل خروجی ای مانند پرینتر (چاپگر) و اسکنر (پویشگر) به سیستم استفاده میشود.

3- پورت Ethernet یا پورت LAN که جهت شبکه کردن سیستم ها و تبادل اطلاعات استفاده میگردد.

4- درگاه USB : یک نوع درگاه سریع است که برای اتصال وسایل جانبی مختلف مانند صفحه نمایش، صفحه کلید، ماوس، چاپگر، دوربین دیجیتالی و … به رایانه به کار میرود.

این نوع درگاه به گونه ای طراحی شده است که میتوان وسایل جانبی مورد نظر را به آسانی و بدون خاموش کردن رایانه به آن وصل کرد.

به دلیل راحتی کار با درگاه USB، امروزه شاید بیش از نیمی از وسایل جانبی که به رایانه متصل میشوند، نظیر صفحه کلید، ماوس، دوربین دیجیتالی و … طوری تهیه شده اند که از طریق این درگاه به سیستم متصل شوند.

5- پورت VGA: محل اتصال کابل دیتای مانیتور یا به عبارت دیگر پورت اتصال مانیتور به گرافیک OnBoard است.

(برخی از صفحه نمایش ها نیز با استفاده از پورت HDMI به رایانه متصل میشوند.)

6- پورت COM: در گذشته برخی مانیتورها و حتی ماوس ها از این قسمت به سیستم متصل میشده اند؛ با ارتقاء نوع اتصال این وسایل میتوان گفت، تا حدودی استفاده آن در سیستم ها از بین رفته است.

البته برخی از برنامه ها و کامپایلر های برنامه نویسی، هنوز هم از این پورت جهت ارتباط با مدار مجتمع خود، در خارج از محفظه کامپیوتر، استفاده میکنند.